Wprowadzenie
Dynamiczny rozwój technologii cyfrowych i rosnące znaczenie danych jako kluczowego zasobu gospodarczego skłaniają kraje Unii Europejskiej do intensyfikacji działań na rzecz budowy zintegrowanych przestrzeni danych. W Polsce, inicjatywa ta zyskała szczególną uwagę, co dokumentuje raport „Data Space w Polsce: Plan skutecznego wdrażania i rozwoju” autorstwa Louisa Barker, Ewy Zborowskiej, Massimiliano Clapsa, Remi Letempe oraz Jarosława Smulskiego.
Znaczenie danych w gospodarce
Zgodnie z raportem, dane przekształcają zarówno przedsiębiorstwa, jak i administrację publiczną, wpływając na codzienne doświadczenia konsumentów oraz funkcjonowanie społeczeństwa. Inteligentne wykorzystanie danych pozwala rządom na podejmowanie bardziej świadomych decyzji politycznych, poprawia życie obywateli i zwiększa efektywność działań administracyjnych. Sektor prywatny również czerpie strategiczne korzyści z danych, które wspierają rozwój innowacji i efektywność operacyjną.
Polska na tle Europy
Wartość gospodarki opartej na danych w 27 krajach Unii Europejskiej osiągnęła w 2022 roku około 500 miliardów euro, co stanowiło wzrost o 8,9% w porównaniu z rokiem poprzednim. Obecnie gospodarka ta stanowi 3,9% PKB UE. W Polsce prognozowany wzrost wartości tej gospodarki wyniesie z 19 miliardów euro w 2022 roku do ponad 24 miliardów euro w 2025 roku.
Kluczowe aspekty wdrażania przestrzeni danych
Raport wskazuje na kilka kluczowych aspektów niezbędnych do skutecznego wdrożenia przestrzeni danych w Polsce:
- Zarządzanie danymi – Skuteczne zarządzanie danymi wymaga ustalenia jasnych zasad dotyczących udostępniania danych, ochrony prywatności oraz suwerenności cyfrowej. Organizacje muszą przestrzegać standardów interoperacyjności i regulacji prawnych, co jest szczególnie ważne w ekosystemie opartym na współpracy różnych sektorów.
- Modele operacyjne – Współdzielenie danych może odbywać się poprzez różne modele, takie jak otwarte repozytoria danych, rynki danych oraz zaufane sieci danych. Każdy z tych modeli ma swoje specyficzne wymagania i korzyści, które mogą być dostosowane do potrzeb różnych sektorów gospodarki.
- Ramy prawne – Unia Europejska wdrożyła szereg regulacji mających na celu promowanie bezpiecznego i efektywnego udostępniania danych. Przepisy te obejmują m.in. Rozporządzenie o Zarządzaniu Danymi (Data Governance Act), Rozporządzenie o Danych (Data Act), oraz Dyrektywę o Otwartym Dostępie do Danych.
Rola organizacji wspierających
W raporcie podkreślono znaczenie regionalnych i międzynarodowych organizacji, takich jak GAIA-X, FIWARE oraz International Data Spaces Association (IDSA), które wspierają rozwój przestrzeni danych. W Polsce kluczową rolę odgrywają krajowe centra, takie jak Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS), które promują standardy i innowacje związane z zarządzaniem danymi.
Rekomendacje
Aby przyspieszyć rozwój gospodarki opartej na danych w Polsce, raport rekomenduje:
- Tworzenie ram zarządzania – Ustanowienie krajowego organu odpowiedzialnego za koordynację strategii w zakresie danych i sztucznej inteligencji.
- Wspieranie edukacji i promocji – Inwestowanie w kampanie edukacyjne i szkolenia, które zwiększą świadomość na temat korzyści płynących z udostępniania danych.
- Finansowanie innowacji – Ułatwienie dostępu do funduszy UE, takich jak program Cyfrowa Europa, w celu wspierania projektów pilotażowych i innowacyjnych rozwiązań.
Podsumowanie
Budowa zintegrowanej przestrzeni danych w Polsce jest nie tylko koniecznością wynikającą z dynamicznego rozwoju technologii, ale także szansą na zwiększenie konkurencyjności gospodarki. Wykorzystanie danych w sposób zaufany i zgodny z regulacjami może przynieść znaczące korzyści zarówno sektorowi publicznemu, jak i prywatnemu, stawiając Polskę na czołowej pozycji w europejskiej gospodarce opartej na danych.
Pełny raport dostępny poniżej.