Województwa: mazowieckie, śląskie, dolnośląskie i małopolskie przodują w Polsce jeśli chodzi o lokalizację dostawców rozwiązań dla Przemysłu 4.0. Większość z nich to krajowe firmy, których klientami są duże i średnie przedsiębiorstwa. Tak wynika z badań prowadzonych obecnie w Uniwersytecie Jagiellońskim.
“Trzeba jednak powiedzieć to wprost, że liderami są tak naprawdę miasta metropolitalne, przede wszystkim: Warszawa, Wrocław, Kraków oraz Gliwice i Katowice. Poza metropoliami wyróżniają się Rzeszów i Bielsko-Biała.” – mówi prof. Krzysztof Gwosdz, geograf z UJ, który kieruje grantem dotyczącym tzw. cyfrowych przedsiębiorców Przemysłu 4.0. “W naszych badaniach sprawdzamy, czy bliskość firm przemysłowych sprzyja lokalizowaniu się w ich pobliżu nowoczesnych, elastycznych firm zajmujących się informatyką, automatyką i robotyką do zastosowań przemysłowych.” – wyjaśnia prof. Gwosdz.
Wdrażanie koncepcji Przemysłu 4.0 w gospodarce nie jest możliwe bez istnienia ekosystemu firm współtworzących rozwiązania z zakresu informatyki, robotyki i automatyki dla odbiorców końcowych, tj. firm prowadzących zaawansowane technologicznie wytwarzanie lub przetwórstwo przemysłowe. Naukowcy zidentyfikowali w całej Polsce około 1100 firm – cyfrowych przedsiębiorców Przemysłu 4.0. Z tego grona 150 podmiotów wzięło udział w badaniu ankietowym. Naukowcy sprawdzali, jakie technologie są dostępne w kraju oraz czy i na ile w swoich łańcuchach wartości firmy korzystają z potencjalnych korzyści jakie może przynosić bliskość partnerów biznesowych.
Polscy cyfrowi przedsiębiorcy Przemysłu 4.0 najczęściej sprzedają klasyczne rozwiązania informatyczne – zazwyczaj jako wiązkę komplementarnych produktów lub technologii. Następną grupę stanowią produkty bazujące na ofercie globalnych lub krajowych dostawców systemów 3D i wirtualnej rzeczywistości oraz robotów i kobotów. Firmy przede wszystkim wdrażają własne rozwiązania programistyczne i techniczne. Mniej podmiotów pośredniczy we wdrażaniu produktów innych firm. Co szósta badana firma oferuje usługi szkoleniowe i doradcze.
Nie wszystkie przewidywania zespołu badawczego znajdują potwierdzenie w wynikach badań. “Zakładaliśmy, że będziemy mieli do czynienia przede wszystkim z relatywnie młodymi firmami, związanymi z różnego rodzaju usługami na rzecz innowacyjności w regionach. Tymczasem wiele firm ma dłuższe doświadczenie rynkowe i działalność na rzecz Przemysłu 4.0 stanowi kolejny etap ich rozwoju. Natomiast dla tego rozwoju kluczowa jest przepustowość łączy internetowych oraz dostępność wyspecjalizowanej kadry.” – komentuje współtworzący badanie dr Marcin Baron z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Respondenci bowiem jako mało istotną ocenili bliskość innych firm oraz instytucji otoczenia biznesu, w szczególności instytutów badawczych czy parków technologicznych. Czy więc, w trzeciej dekadzie XXI wieku do lamusa odchodzą modne jeszcze przed kilku laty koncepcje mówiące o silnym związku innowacji z terytorium i regionalną polityką gospodarczą? Zgłębieniem odpowiedzi na to pytanie zespół zajmie się w nadchodzących miesiącach. “Mamy przypuszczenia, że cyfrowi przedsiębiorcy w swoich odpowiedziach nie docenili tego, w jakim środowisku działają. Nie bez przyczyny przecież zlokalizowali się głównie w dużych ośrodkach metropolitalnych.” – dodaje prof. Gwosdz. Seria kolejnych badań powinna nie tylko dać odpowiedź, ale również zaproponować rozwiązania na przyszłość. Jeśli nie taka polityka proinnowacyjna jak do tej pory, to jaka?
„Przemysł 4.0 jest istotnym aspektem rozwoju polskich przedsiębiorstw od 2011 r. Pomimo wielu trudności wynikających ze zrozumienia samej istoty zagadnienia, barier finansowych oraz obaw przed wprowadzeniem rewolucyjnych zmian, polscy przedsiębiorcy korzystają z rozwiązań w przemyślany i rozważny sposób. Inwestycje w nowe technologie wynikają bezpośrednio z konieczności optymalizacji (procesów produkcyjnych, logistycznych oraz administracyjnych), co stanowi pozytywny trend.
Stawianie na integrację systemów, łączność i wymianę danych, zbieranie i przetwarzanie danych wynika raczej z bezpośrednich potrzeb, niż z mody. Świadczy to również o wysokiej skali świadomości przedsiębiorców oraz częściowo o osiągnięciu stopnia dojrzałości, w którym decyzje podejmowane są na podstawie analizy danych.
Zastanawiający jest fakt braku dbałości o ochronę własności intelektualnej, co w perspektywie długoterminowej może okazać się niekorzystne. Z drugiej strony polscy przedsiębiorcy cyfrowi nie zatracili głównego czynnika budującego ich konkurencyjność i rozwój w postaci wskazania konieczności dostępu do wyspecjalizowanej kadry. Wysoko wykwalifikowany kapitał ludzki pozostaje nadal jednym z kluczowych celów Przemysłu Przyszłości, a stawianie na pracowników i budowanie ich kompetencji może stać się w przyszłości głównym czynnikiem przewagi konkurencyjnej Polski.” – zaznaczył dr hab. inż. Mariusz Hetmańczyk, prof. Politechniki Śląskiej, Zastępca Dyrektora Działu Zarządzania Wiedzą Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości.
Badanie zostało zrealizowane w ramach projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki (OPUS 20) pt. „Cyfrowi przedsiębiorcy w Przemyśle 4.0. Kluczowy mechanizm nowej trajektorii regionów przemysłowych?” przez Uniwersytet Jagielloński Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej. Autorami raportu są dr Marcin Baron (UEKAT), dr hab. Krzysztof Gwosdz (UJ), prof. UJ, Katarzyna Hetmańczyk (UJ), dr Robert Szczepanek (UJ).
Partnerami merytorycznymi raportu są Fundacja Platforma Przemysłu Przyszłości, Obserwatorium Polityki Miejskiej, Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz SINOTAIC Polski Klaster IoT & AI.
Zachęcamy do zapoznania się z raportem zmieszczonym poniżej.