Europejscy badacze z konsorcjum EUROfusion, skupiającego 30 organizacji naukowych, a także 150 instytucji stowarzyszonych z 25 krajów UE, Wielkiej Brytanii, Ukrainy i Szwajcarii, dowiedli potencjału syntezy jądrowej. Wykorzystali tokamak JET (Joint European Torus), czyli największe eksperymentalne urządzenie do prowadzenia kontrolowanych reakcji termojądrowych, do uwolnienia w sumie 59 megadżuli energii w postaci ciepła w czasie 5-sekundowej fazy wyładowania plazmy, przy czym średnia moc wyjściowa to około 11 megawatów (megadżuli na sekundę). Tony Donné, kierownik programu EUROfusion podkreśla, że wiedza zgromadzona podczas badań pozwoli zwiększać skalę operacji w kolejnych urządzeniach i wydłużać czas – z 5 sekund do 5 godzin.
Wcześniejsze rekordy
W 1997 roku, w tokamaku JET padł poprzedni najwyższy wynik – 21,7 megadżula. Jak zaznaczają naukowcy, szczytowa wówczas moc 16 MW nie została ani przekroczona, ani osiągnięta, ponieważ tym razem skupili się na trwałości energii. W zakresie utrzymywania w tokamaku supergorącej plazmy, rekord należy do Państwa Środka – naukowcy z Instytutu Fizyki Plazmy Chińskiej Akademii Nauk poinformowali na początku stycznia, że w urządzeniu EAST (Experimental Advanced Superconducting Tokamak) utrzymali plazmę o temperaturze 120 milionów stopni Celsjusza przez 1056 sekund. Agata Chomiczewska, krajowy koordynator badań na tokamaku JET z IFPiLM zaznacza, że prace nad kontrolowaną syntezą jądrową przybliżają możliwość opracowania technologii bezpiecznego wytwarzania naprawdę czystej i taniej energii.
ITER
Osiągnięcie badaczy, wśród których są polscy naukowcy z Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM), jest częścią prac weryfikujących postępy w zakresie fuzji jądrowej, co wyjaśnia Volker Naulin z EUROfusion:
– Zaprojektowaliśmy kampanię eksperymentalną w JET, aby przygotować się do uruchomienia ITER-u poprzez zbadanie procesów energetycznych, które tam wystąpią, oraz aby przygotować następne pokolenie badaczy zajmujących się fuzją jądrową. Eksperymenty potwierdziły nasze przewidywania, motywując nas do dołożenia wszelkich starań, aby zapewnić terminowe uruchomienie ITER-u.
O inicjatywie ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor), rozpoczęciu prac na południu Francji planowanych na 2025 rok, a także udziale polskich naukowców, pisaliśmy w portalu.