Cyfrowa dojrzałość firmy, choć kojarzy się przede wszystkim z wykorzystywaniem nowych technologii, dotyczy ich tylko pośrednio. Chodzi raczej o to, jak przedsiębiorstwo radzi sobie na rynku, wykorzystując rozwiązania cyfrowe w celu zdobywania przewagi konkurencyjnej. Kluczowe są zatem unikatowe zdolności firmy do dostosowywania się do dynamicznie zmieniających się realiów rynkowych czwartej rewolucji przemysłowej. Dotyczą one szerokiego zakresu kompetencji w obszarach zarówno strategicznego podejścia, jak i działań operacyjnych w całym realizowanym łańcuchu wartości. Organizacje chcące utrzymać wypracowaną konkurencyjność, muszą zmienić założenia, na których dotąd opierały działalność, ponieważ to, co wcześniej stanowiło o ich sukcesie, w warunkach przemysłu 4.0 nie musi spełniać podobnej funkcji.
Dojrzałość nierzadko jest rozumiana jako stan pełnego ukształtowania, osiągnięcie ostatecznego etapu rozwoju, jednak w przypadku organizacji funkcjonujących w zmieniających się realiach nie sposób znaleźć, a nawet wyobrazić sobie przedsiębiorstwa, które zdołało osiągnąć taki stan. Dojrzałość cyfrowa jest efektem niekończącego się ulepszania organizacji. Przyjęło się określać stopnie dojrzałości cyfrowej, które są etapami w rozwoju. I tak firmy na najwyższym poziomie cechują się nie tylko zaawansowanym korzystaniem z nowych technologii do osiągania swoich celów, ale też gotowością do wprowadzania kolejnych rozwiązań. Charakteryzuje je elastyczność, ale też podejście klientocentryczne. Należy podkreślić, że w skutecznej transformacji cyfrowej krytycznie ważni są ludzie, którzy realnie tworzą i realizują zmianę (o tym aspekcie w praktycznym przypadku piszemy m.in. w jednym z naszych case studies). Transformacja wymaga zatem od firm zmian kompetencyjnych, a także mentalnych u osób, które mają ją przeprowadzić, a jasne komunikowanie wizji i celów zmiany wśród wszystkich pracowników pozwala włączyć ich w proces, niwelując naturalny ludzki opór.
Cechy dojrzałej cyfrowo firmy
Jedną z najważniejszych cech dojrzałej cyfrowo firmy jest podejście strategiczne do transformacji, czyli przygotowanie strategii, która w etapie operacyjnym przejawia się w formie roadmapy wdrożeń wraz z określonymi miernikami sukcesu. Ze strategią łączy się również konieczność redefinicji modelu biznesowego firmy, który wykorzystuje cyfrowe technologie do budowania nowej wartości, np. poprzez dołączanie do oferty inteligentnych produktów czy też rozszerzenie usług połączonych z produktem. Kolejnym obszarem zmiany jest konieczność szerokiego spojrzenia na relacje biznesowe i współpracę z klientem, które dzięki cyfryzacji mają szansę stać się bardziej spersonalizowane, transparentne i jeszcze bardziej odpowiadać na potrzeby rynku. Spojrzenie strategiczne na współczesny biznes charakteryzuje się dostrzeganiem korzyści płynących z usieciowienia ludzi, produktów i urządzeń. Poniżej przyjrzymy się, w jakich obszarach upatrywać sukcesu rynkowego przez zwiększanie dojrzałości – oraz pokażemy, jak ją zmierzyć.
Jak zmierzyć poziom dojrzałości cyfrowej?
Dojrzałość analizuje się na wielu poziomach i w wielu sferach działalności. Ważne jest, jak firma działa wewnątrz, ale ocenie trzeba poddać również sposoby współpracy z partnerami. Nie mniej istotne są metody zarządzania procesami i sposoby korzystania z technologii. Żeby ułatwić diagnozę oraz pomóc w określeniu aktualnego poziomu, na jakim jest firma, warto wykorzystać narzędzie Samoocena dojrzałości cyfrowej złożone z 12 pytań określających dojrzałość w ramach: strategii, procesów i technologii. Wyniki uwzględniają nie tylko ocenę aktualnego etapu rozwoju, ale również rekomendacje, które ułatwią przejście na kolejne, wyższe poziomy.
Organizacja
Pierwszą badaną sferą jest organizacja – dlatego pytamy o to, w jaki sposób zespoły projektowe współpracują i komunikują się ze sobą. Czy mają szansę tworzyć się elastycznie i czy wymieniają się nie tylko danymi, ale też wiedzą? Czy tworzymy interdyscyplinarne zespoły zapewniające różne punkty spojrzenia na problemy? Odpowiedzi umożliwiają przedstawienie zaleceń dotyczących zarządzania grupami i projektami w firmie oraz współpracy z partnerami wewnątrz przedsiębiorstwa, a także poza nim, co jest niezwykle ważne dla osiągania sukcesu biznesowego w usieciowionej gospodarce.
Korzystający z narzędzia dowiadują się ponadto, w jaki sposób poprawić metody opracowywania strategii i jej realizacji, żeby osiągać założone cele, szczególnie te związane z dążeniem do wprowadzania rozwiązań przemysłu 4.0. Ponieważ nieodłącznym elementem transformacji jest zmiana kompetencji, wnioski i rekomendacje z tego obszaru obejmują także rozwój umiejętności i wiedzy pracowników oraz ocenę możliwości przywódczych zarządu firmy.
Procesy
Procesy zarządzania, planowania i produkcji są ze sobą połączone w ramach systemów IT czy funkcjonują oddzielnie? Określenie stopnia integracji oraz sposobu zarządzania procesami ułatwia ustalenie aktualnego poziomu firmy i podjęcie dalszych kroków wskazanych w rekomendacjach. Podobnej ocenie podlega zarządzanie łańcuchem dostaw i całym cyklem życia produktu. W tej części badania pytamy jeszcze o sposoby wymiany danych pomiędzy procesami i analizowanie ich.
W przypadku przemysłu 4.0 ważna jest kwestia współpracy i komunikacji z klientem, dlatego przedsiębiorcy korzystający z narzędzia otrzymają rekomendacje, co zrobić, żeby ich klienci byli partnerami współtworzącymi produkt. Dla optymalizacji i uelastycznienia procesów w firmie niezbędna będzie interoperacyjność i standaryzacja. Ten ostatni aspekt ujęty został w pytaniach dotyczących sposobu zarządzania efektywnością energetyczną oraz podejściem do procesów zakupowych. Odpowiadając na pytania o kryteria przetargowe i metody tworzenia specyfikacji technicznej, firmy uzyskują rekomendacje na temat m.in. sposobów planowania integracji maszyn w środowisku produkcyjnym.
Wykorzystywane technologie
Cyfrowa dojrzałość wyraża się w skutecznym wykorzystaniu nowoczesnych systemów, stąd automatyzowanie administracji, zarządzania firmą, produkcji i infrastruktury jest jednym z elementów poddawanych ocenie. Samoocenie podlegają również: łączność urządzeń i systemów komputerowych, ich swobodna komunikacja i przesyłanie danych, które są jednymi z podstawowych cech fabryk przyszłości. Przemysł 4.0 to autonomizacja, dzięki której maszyny i produkty umieją się zdiagnozować, a także podejmować samodzielne decyzje za sprawą algorytmów uczenia maszynowego.
Dalej pytamy o sposób rozwoju produktów. Pierwszym krokiem transformacji w tym przypadku jest korzystanie z systemów wspomagania komputerowego przy tworzeniu projektów. W dalszej kolejności, łącząc możliwość symulacji procesów, budujemy podstawy do realizacji cyfrowych bliźniaków. Nowe technologie, takie jak druk 3D, mogą usprawnić także procesy prototypowania produktów. Cyfrowa dojrzałość, stawiająca klienta w centrum prowadzonej działalności, zakłada dalsze prace nad produktem i ulepszanie go. Dlatego pytamy o posiadanie w ofercie inteligentnych produktów z wartością dodaną powstającą dzięki zintegrowanym z nim usługom. Sposobem realizacji będzie tutaj np. zbieranie danych z czujników znajdujących się w produkcie.
Jeśli przedsiębiorstwo jest na początkowych etapach drogi, narzędzie Samoocena dojrzałości cyfrowej podpowie, co zrobić, żeby przejść na kolejne.
7 transformacji
Firmy produkcyjne, które sięgnęły po narzędzie do badania dojrzałości i znalazły pierwszą refleksję na temat własnej ścieżki do poziomu przemysłu 4.0, mogą też skorzystać z pogłębionego doradztwa ukierunkowującego w ramach 7 obszarów transformacji cyfrowej. Prowadzą je eksperci Platformy Przemysłu Przyszłości w indywidualnym kontakcie z firmami, które zechcą dalej rozwijać cyfryzację. Pierwszy obszar dotyczy technologii produkcyjnych i wprowadzania nowoczesnych urządzeń do fabryk. Firmy najbardziej zaawansowane będą współpracowały z producentami maszyn, żeby na swoich liniach korzystać z unikatowych rozwiązań. Dwie następne transformacje są związane z fabryką, jej cyfryzacją i ekologicznym podejściem do wytwarzania. Zakład w pełni cyfrowy zapewnia dokładność danych i możliwość symulacji poprzedzającej wdrożenie. Zrównoważona produkcja ułatwia natomiast redukcję zużywanej energii i wykorzystanie alternatywnych źródeł.
Kolejna transformacja obejmuje klienta i jego oczekiwania, bo to one napędzają procesy w przedsiębiorstwie. Bardzo ważny jest wspomniany już wyżej pracownik, kluczowy w piątej transformacji, dlatego powinno się pozostawić przestrzeń dla rozwoju umiejętności zatrudnionych. Przedmiot szóstego obszaru transformacji to inteligentna produkcja, która uwzględnia nie tylko smart-systemy zdolne do autoewaluacji, ale też wydajną organizację pracy ludzi i użycie technologii. Siódma transformacja skupia się na otwartej fabryce, która jest zorientowana na usieciowiony łańcuch wartości. Zakłady produkcyjne przestają być osobnymi bytami i zaczynają stanowić ekosystem połączonych organizacji.
Kolejnym ważnym obszarem rozwoju kompetencji cyfrowych firmy jest rozwój kompetencji kadr, ale również relacji z partnerami biznesowymi oraz klientami. O dojrzałości cyfrowej wiele powiedzieć może sposób zarządzania danymi, wykorzystywania automatycznych i autonomicznych systemów. Możemy dojrzałość zdefiniować jako umiejętności użycia nowych technologii przez usprawnianie procesów i modeli biznesowych.
W drodze do tego celu warto postawić najpierw na profesjonalną samoocenę, a w dalszej kolejności sięgnąć po pogłębione doradztwo, którego efektem będzie indywidulany raport dla firmy. Elementem strategii organizacji powinno być ciągłe doskonalenie dojrzałości cyfrowej, jako droga do długoterminowego sukcesu na rynkach czwartej rewolucji przemysłowej. Chętnie Państwu w tym pomożemy – zapraszamy do kontaktu.
