RAPORT: Radom Przyszłości – reaktywacja poprzez innowacje
Raport “Radom Przyszłości: reaktywacja poprzez innowacje w przemyśle i sektor kreatywny” został zaprezentowany i omówiony przez dr hab. Krzysztof Gwosdz prof. UJ, dr hab. Marzanna Lament, prof. UTH Radom, dr hab. Anna Wolak-Tuzimek, prof. UTH Rad., r hab. Monika Murzyn – Kupisz prof. UJ podczas II Kongresu Radom Przyszłości, który odbył się w dniach 30 czerwca – 1 lipca 2023 roku na dawnych terenach Fabryki Broni “Łucznik” w Radomiu.
Prezentacja raportu była jednym z kluczowych punktów programu. Raport diagnozuje potencjał Radomia w trzech branżowych obszarach rozwoju: przemysłu przyszłości, transportu i logistyki oraz sektorów kreatywnych.
KONCEPCJA I CEL RAPORTU
Celem autorów niniejszego raportu jest zapoczątkowanie szerszej dyskusji na temat tego, jak duże miasto regionalne, które doświadczyło bolesnych skutków deindustrializacji i które współcześnie zostało zepchnięte w hierarchii administracyjnej kraju do roli „nieszczęśliwie przerośniętego ośrodka powiatowego”, może odzyskać swoje silne miejsce na współczesnej mapie gospodarczej Polski. Pragniemy zrozumieć, jak Radom może kształtować i umacniać swoje przyszłe branżowe ścieżki rozwoju, opierając się na aktywności lokalnej społeczności, firm i instytucji, które tworzą jego unikalną tkankę społeczną i gospodarczą, a z drugiej – na odgórnym wsparciu.
Ramy dla przemyśleń nad wyzwaniami i możliwościami rozwoju Radomia dostarcza nam koncepcja ścieżek rozwoju. Jak zauważył A. Kukliński (2007), jej potencjał jest zbyt rzadko wykorzystywany w polskich studiach lokalnych i regionalnych. Według tej koncepcji (zob. np. Simmie i in. 2008), współczesne gospodarki regionów miejskich są traktowane jako interaktywne systemy, kształtujące się pod wpływem trzech elementów: dotychczasowych ścieżek rozwoju, zasobów wiedzy i lokalnych systemów innowacji, bezpośrednio wpływających na zdolność do kreowania nowych działalności gospodarczych, tj. nowych ścieżek rozwoju (ryc. 1).
Jednym z kluczowych aspektów koncepcji jest tworzenie nowych ścieżek branżowych, znane również jako path creation. Jest to rozumiane dosyć szeroko jako „powstawanie i rozwój nowych gałęzi gospodarki” (MacKinnon i in. 2018: 3). Struktura gospodarcza danego regionu jest jednocześnie interpretowana jako efekt nakładania się historycznych „warstw” czy też „cykli inwestycyjnych” (Massey 1984). W efekcie, pole przyszłych możliwości rozwoju jest efektem wzajemnej interakcji między historycznie ukształtowanymi cechami danego miasta a nowymi impulsami rozwojowymi.
Wskazuje się pięć głównych źródeł nowej ścieżki rozwoju (zob. Lester 2006. Micek i in. 2021): 1) tworzenie nowych branż od wewnątrz, poprzez lokalną i regionalną kreatywność przedsiębiorców i liderów; 2) przeniesienie działalności i technologii z innych miejsc, głównie poprzez inwestycje zewnętrzne; 3) różnicowanie gospodarki w kierunku branż technologicznie pokrewnych 4) modernizacja i wzrost zaawansowania (ang. upgrading) istniejących gałęzi gospodarki 5) koniunkcja, kiedy nowa branża powstaje poprzez połączenie odrębnych ścieżek branżowych.
Zespół autorski raportu: dr hab. Krzysztof Gwosdz, prof. UJ, dr hab. Mariusz Hetmańczyk, prof. PŚ (FPPP).
Koordynatorzy projektu: dr Marcin Baron (UEKatowice), dr Łukasz Fiedeń (UJ), Katarzyna Hetmańczyk (UJ), Adrian Jasik (FPPP), dr hab. Marzanna Lament, prof. UTH, Julia Munik (FPPP), dr hab. Monika Murzyn-Kupisz, prof. UJ, dr Agnieszka Sobala-Gwosdz (OPM IRMiR), Agnieszka Świgost-Kapocsi (UJ), dr hab. Anna Wolak-Tuzimek, prof. UTH, dr Łukasz Zaborowski (Radomskie Towarzystwo Naukowe).
Komentarz: dr hab. Krzysztofa Gwosdz, prof. UJ, Uniwersytet Jagielloński