Napawanie jest to technika obróbki przyrostowej, polegająca na powlekaniu przedmiotów metalowych warstwą metalu przy zastosowaniu technik wykorzystywanych w spawalnictwie lub obróbki plazmą/laserem z jednoczesnym topieniem podłoża. Technologie napawania cechuje dokładne stopienie metalurgiczne napawanej powłoki (napoiny) z nadtopionym materiałem podłoża, którego udział w metalu napoiny może dochodzić nawet do 60%.
Ze względu na stosowane źródło ciepła napawanie dzieli się na:
- napawanie gazowe – polegające na nakładaniu na nadtopioną powierzchnię napawanego przedmiotu warstwy ciekłego metalu stopionego za pomocą płomienia gazowego. Materiał dodatkowy może mieć postać drutu litego, drutu z rdzeniem proszkowym, odlanej pałeczki lub proszku z materiałów metalowych lub cermetali;
- napawanie łukowe ręczne elektrodą otuloną – polega na stapianiu ciepłem łuku elektrycznego materiału elektrody oraz metalu napawanego przedmiotu, w wyniku czego na napawanej powierzchni przedmiotu powstaje powłoka metaliczna stopiona z podłożem;
- napawanie łukiem krytym – polega na tworzeniu napoiny poprzez stapianie materiału elektrody topliwej i nadtapianie napawanej powierzchni przedmiotu ciepłem łuku elektrycznego, pod ochronną warstwą topnika;
- napawanie elektrożużlowe – polega na stapianiu materiału dodatkowego ciepłem kąpieli żużlowej nagrzewanej oporowo, która jednocześnie nadtapia napawane podłoże, tworząc z dodatkowym stopionym materiałem napoinę,
- napawanie łukowe elektrodą nietopliwą w osłonie gazowej (GTA) – polega na stapianiu materiału dodatkowego i nadtapianiu metalu podłoża ciepłem łuku jarzącego się między nietopliwą elektrodą wolframową a napawanym przedmiotem (podłożem), w osnowie gazu obojętnego;
- napawanie łukowe elektrodą topliwą w osłonie gazowej (GMA) – polega na stapianiu materiału elektrody i nadtapianiu metalu podłoża ciepłem łuku spawalniczego jarzącego się między elektrodą topliwą a napawanym przedmiotem w osłonie gazu obojętnego lub aktywnego, które razem tworzą napoinę;
- napawanie łukowe drutem proszkowym samoosłonowym (SSA) – polega na stapianiu drutu proszkowego i nadtapianiu podłoża ciepłem łuku spawalniczego jarzącego się (bez dodatkowej osłony gazowej) między powłoką rurkową drutu, mieszczącą rdzeń proszkowy topnikowy, a napawanym przedmiotem, które stopione razem tworzą napoinę;
- napawanie tarciowe – materiał dodatkowy w postaci pręta litego lub kompozytowego jest obracany ze stałą prędkością i dociskany siłą tarcia do napawanej powierzchni i jednocześnie przesuwany wzdłuż tej powierzchni ze stałą prędkością. Pod wpływem ciepła tarcia, wydzielającego się między napawaną powierzchnią a powierzchnią czołową pręta następuje ciągłe uplastycznienie cienkiej warstwy powierzchni czołowej pręta, która przesuwana wzdłuż linii napawania łączy się z metalem podłoża i tworzy napoinę w stanie stałym;
- napawanie wybuchowe – jest to proces, w którym w wyniku ciśnienia wytworzonego przez detonację materiału wybuchowego następuje dociśnięcie z dużą energią i prędkością napawanej warstwy metalu do napawanego przedmiotu metalowego, co powoduje intensywne odkształcenie lub nawet nadtopienie obszaru styku i trwałe połączenie metaliczne.
