Dane zawarte na blockchain mogą reprezentować aktywa materialne (środki trwałe, pojazdy, urządzenia itp.) lub niematerialne (własność intelektualna, patenty, prawa autorskie, branding). Każda wartość (zarówno materialna, jak i niematerialna) może zostać stokenizowana i zapisana na blockchain w postaci sekwencji danych o niezmiennym charakterze, jaką jest każdy token.
Dane umieszczone na blockchain stają się widoczne dla wszystkich użytkowników, dzięki czemu można tworzyć transparentne rejestry transakcji, śledzić aktywa w sieci biznesowej czy potwierdzać własność lub pochodzenie tych aktywów. Transakcje mogą mieć charakter ekonomiczny (jak zakup kryptowalut) lub nie – potwierdzenie cyfrowej tożsamości na blockchain, to również rodzaj transakcji.
Według szerszej definicji, blockchain to również sieć niezależnych komputerów, dzięki którym możliwe jest nieustanne przetwarzanie nowych transakcji i dodawanie nowych bloków do łańcucha. Komputery te mogą znajdować się w dowolnym miejscu na Ziemi, o ile są podłączone do sieci przez Internet. Każdy z komputerów uczestniczących w danej sieci blockchain posiada pełen zapis wszystkich dotychczasowych transakcji (a więc pełną kopię całego łańcucha) co oznacza, że tworzą one rozproszony rejestr danych, a każdy nowy blok jest symultanicznie dodawany przez wszystkich uczestników sieci w tej samej chwili. Ta specyficzna cecha sprawia, że łańcuchy blockchain są zdecentralizowane i bardzo odporne, ponieważ są w stanie przetrwać przerwy w dostawie prądu, zawirowania polityczne oraz katastrofy. Im więcej komputerów w sieci, tym silniejszy blockchain.
Podstawowe elementy
Trzy kluczowe elementy technologii blockchain to:
- księga wspólna – czyli rejestr rozproszony, współdzielony w całej sieci blockchain,
- kryptografia (zabezpieczenia) – zapewniająca bezpieczeństwo transakcji, uwierzytelnienie i możliwość weryfikacji uczestników,
- algorytm zgody – mechanizm osiągnięcia konsensusu przez uczestników sieci w kwestii dodania lub odrzucenia nowych transakcji.
Dodatkowo blockchain może zawierać czwarty element tzw. Inteligentne Kontrakty.
- inteligentne kontrakty (transakcje) – to reguły zakodowane na blockchain, dzięki którym w sposób deterministyczny można wyegzekwować rozliczenie zachodzących transakcji (np. jeśli towar X zostanie dostarczony do adresata, to automatycznie dojdzie do zapłaty za ten towar).
Zastosowania blockchain w biznesie w dużej mierze opierają się na wykorzystaniu inteligentnych kontraktów.
Mechanizm działania
Nazwa technologii blockchain wywodzi się od sposobu przechowywania danych o transakcjach – w postaci bloków połączonych ze sobą w łańcuch. W miarę jak rośnie liczba transakcji, rośnie też długość łańcucha. Bloki z zapisanymi informacjami rejestrują oraz potwierdzają czas i kolejność transakcji, które są następnie rejestrowane w blockchain, w ramach sieci rządzącej się zasadami uzgodnionymi przez uczestników.
Każdy blok zawiera tzw. hash (tj. cyfrowy odcisk palca lub unikalny identyfikator), znakowane czasowo partie ostatnich transakcji oraz hash poprzedniego bloku. Hash poprzedniego bloku łączy sąsiadujące ze sobą bloki i zapobiega wprowadzaniu zmian w łańcuchu, np. zmianie dowolnego bloku albo wstawieniu nowego bloku pomiędzy dwa już istniejące. W teorii metoda ta sprawia, że blockchain jest odporny na manipulacje.
Powiązanie z innymi technologiami
Przemysł 4.0 wykorzystuje rozwój automatyzacji, łączności i cyfryzacji w celu usprawnienia operacji i zarządzania w warunkach przemysłowych. Są to również kluczowe czynniki napędzające rozwój technologii blockchain, która powiązana jest ze wszystkimi technologiami, które wymagają śledzenia zmian aktywów. W połączeniu z analityką i racjonalizacją danych pozwala to rozpocząć wdrażanie inteligentniejszych operacji. Najpopularniejszą realizację tych kluczowych czynników stanowią IoT i systemy cyberfizyczne.
Znaczenie dla gospodarki
Do zastosowań blockchain możemy zaliczyć:
- przetwarzanie płatności i transferów pieniężnych – przyspieszenie rozliczania i ograniczenie (lub eliminacja) opłat za transfery;
- monitorowanie łańcuchów dostaw – zapewnienie pełnego śledzenia aktywów;
- cyfrowa tożsamość – kontrola cyfrowych tożsamości oraz dostępu do danych;
- współdzielenie danych – bezpieczne przechowywanie i przenoszenie danych przedsiębiorstwa;
- ochrona praw autorskich i tantiem – zapewnienie artystom zachowania praw do ich dzieł, przejrzysta dystrybucja tantiem (w czasie rzeczywistym);
- zarządzanie siecią IoT – funkcja regulatora sieci IoT (identyfikacja podłączonych urządzeń, monitorowanie aktywności, uwierzytelnianie urządzeń dodawanych do sieci);
- służba zdrowia – zarządzanie danymi z badań klinicznych i elektroniczną dokumentacją medyczną zgodnie z przepisami RODO.