Przejdź do treści

Foresight technologiczny

Zachęcamy do wypełnienia ankiety, której wyniki pozwalają określić na jakim etapie gotowości do użycia foresightu technologicznego jest firma planująca transformację w kierunku Przemysłu 4.0.

Po wypełnieniu i przesłaniu formularza otrzymasz raport zawierający indywidualny wynik, ocenę zaawansowania gotowości Twojej firmy do wdrażania foresightu oraz rekomendacje.

Wypełnij formularz

Narzędzie bazuje na ocenie pięciu obszarów działań:

  1. Informacja – umiejętność zbierania danych i informacji o zmianach w otoczeniu.
  2. Metody – zdolność doboru odpowiednich metod i technik wykorzystywanych do analizy i interpretacji danych.
  3. Zasoby ludzkie i sieci – charakterystyka pracowników i zbudowanych sieci współpracy wykorzystywanych przez organizację do zdobywania i wykorzystywania informacji.
  4. Organizacja procesu foresightu – sposób w jaki dane i informacje są zbierane, interpretowane i twórczo wykorzystane w przedsiębiorstwie.
  5. Kultura organizacyjna – umiejętność zbudowania kultury korporacyjnej wspierającej działania polegające na prognozowaniu przyszłości.

Każdemu z badanych obszarów przyporządkowano po trzy szczegółowe pytania. Odpowiedzi na nie oparte są na pięciostopniowej skali Likerta (gdzie 1 oznacza brak danej cechy, a 5 jej najwyższy poziom).

Informacja

Proszę ocenić stopień świadomości potrzeby stosowania foresightu technologicznego w Państwa przedsiębiorstwie.

Informacja

Czy firma monitoruje zachodzące na rynku zmiany w zakresie popytu, dostawców, konkurentów i środowiska makroekonomicznego firmy?

Informacja

Czy firma monitoruje swoją działalność/funkcjonowanie w ramach wymienionych poniżej obszarów, które związane są z transformacją cyfrową i tworzeniem nowych technologii?

Obszary funkcjonowania
  1. Przemysł Przyszłości,
  2. nowe wzorce konsumpcji oraz wymagania i zachowania konsumentów,
  3. odkrywanie nowych obszarów biznesowych i branż przyszłości,
  4. wdrażanie innowacyjnych produktów i procesów wytwórczych.

Metody

Ile z wymienionych metod i technik, które wykorzystywane są w fazie inicjowania procesu foresightu (obejmującego zbieranie danych i informacji), jest stosowanych w Państwa przedsiębiorstwie?

Lista metod i technik foresightu technologicznego
  1. Scanning,
  2. bibliometria,
  3. crowdsourcing,
  4. sieci eksperckie,
  5. przegląd literatury,
  6. scouting,
  7. trendy/wskaźniki,
  8. mapowanie systemów,
  9. warsztaty/panele ekspertów,
  10. listy kontrolne dotyczące wpływu (checklists for impact).
Słownik terminów
  1. Scanning – przegląd przeprowadzany w celu wykrycia kluczowych cech, który pozwala na szybką ocenę na ile przedmiot analizy jest dopasowany do poszukiwanego wzorca.
  2. Bibliometria – polega na zastosowaniu metod matematycznych i statystycznych do analizy danych dotyczących publikacji naukowych i przytaczanych w tych publikacjach cytatów w celu dokonania oceny wyników działalności naukowej poszczególnych krajów. Służy także do monitorowania rozwoju nauki, czyli obserwowania powstawania sieci powiązań badawczych, pojawiania się nowych, multidyscyplinarnych dziedzin nauki i techniki oraz do poznawania wewnętrznej logiki procesu rozwoju nauki.
  3. Crowdsourcing (także crowdsourcing społeczny) – wykorzystanie potencjału twórczego i innowacyjności społeczeństwa do kreowania nowych treści i scenariuszy rozwoju przyszłości w danej dziedzinie (np. technologii) poprzez dzielenie się i współtworzenie wiedzy. Obecnie przy zastosowaniu tego typu metod często wykorzystuje się Internet i platformy on-line.
  4. Sieci eksperckie – grupy współpracujących ze sobą osób o wysokich kwalifikacjach, które uczestniczą w procesie współdzielenia zasobów, w tym zarządzania wiedzą i kompetencjami.
  5. Przegląd literatury – to fragment publikacji najczęściej występujący w formie odrębnego rozdziału teoretycznego, którego celem jest przedstawienie obecnego stanu wiedzy na dany temat. Przegląd literatury stanowi podstawę do opracowania kolejnych części pracy naukowej.
  6. Scouting – to jedna z metod rekrutacji potencjalnych nowych pracowników, która polega na poszukiwaniu osób w ich aktualnym miejscu pracy. Poddając potencjalnego kandydata obserwacji rekruter ocenia go, a następnie składa mu ofertę zatrudnienia.
  7. Trendy/wskaźniki – identyfikowanie kluczowych trendów polega na obserwacji kierunku rozwoju lub zmiany danego zjawiska w czasie. Wyłaniający się wzorzec zmian (np. starzejące się społeczeństwo w krajach rozwiniętych) z dużym prawdopodobieństwem będzie miał wpływ na duże grupy społeczne i będzie wymagał reakcji. W identyfikacji trendów mogą być pomocne różnorodne wskaźniki np. stopień bezrobocia albo wskaźnik rozwoju społeczno-gospodarczego – HDI wykorzystywane przez panele/grupy eksperckie.
  8. Mapowanie systemów – to proces identyfikacji, analizy i wizualizacji graficznej procesów odbywających się w systemie w celu jego lepszego zrozumienia i dokonania jego potencjalnej weryfikacji. Mapowanie często poprzedza proces wprowadzania zmian.
  9. Warsztaty/panele ekspertów:
    • Warsztaty pozwalają na zgromadzenie zróżnicowanej grupy (lub grup) interesariuszy posiadających wiedzę ekspercką z wielu dziedzin, których zadaniem jest analiza trendów, zbieranie opinii, informacji, czy danych, a także wspólne zidentyfikowanie kluczowych trendów i przedyskutowanie ich implikacji dla przedsiębiorstwa.
    • Panele ekspertów są to zwykle grupy 12-20 osób, które w dłuższym okresie czasu zastanawiają się nad przyszłością danego zagadnienia – technologii, branży lub obszaru. Pozwalają one na zbieranie, gromadzenie i syntetyzowanie odpowiednich informacji i wiedzy, zaangażowanie szerszego kręgu uczestników w kształtowanie przyszłych zdarzeń, tworzenie nowych (kreatywnych) pomysłów i różnych wizji przyszłości, a także tworzenie nowych sieci interesariuszy. Kluczowe znaczenie dla właściwego funkcjonowania panelu i bezstronności analiz oraz wniosków ma dobór jego członków w taki sposób, aby zapewnić kombinację wiedzy i kompetencji oraz równowagę w zakresie poglądów, dyscyplin naukowych itp.
  10. Listy kontrolne dotyczące wpływu (checklist for impact) – podstawowe narzędzie wspomagające ocenę czynników wpływających na funkcjonowanie organizacji. Ich zadaniem jest dostarczenie niezbędnych informacji oraz umożliwienie analizy i kontroli wpływu otoczenia na organizację.

Metody

Ile z wymienionych metod i technik wykorzystywanych w realizacji procesu foresightu (obejmujących analizę danych, interpretację i prospekcję), jest używanych w Państwa przedsiębiorstwie?

Lista metod i technik foresightu technologicznego
  1. Gry, symulacje, planowanie scenariuszy,
  2. metody oparte na twórczym kreowaniu przyszłości – pierwsze zwiastuny/słabe sygnały/dzikie karty (weak signals/wild cards),
  3. analiza sieci (network analysis),
  4. analiza SWOT,
  5. metoda delficka (Delphi),
  6. krzyżowa analiza wpływu,
  7. wielokryterialna analiza porównawcza,
  8. modelowanie ekonometryczne,
  9. analiza strukturalna,
  10. punktacja/głosowanie (scoring/voting).
Słownik terminów
  1. Gry, symulacje, planowanie scenariuszy:
    • Gry (games) – są przede wszystkim przeznaczone do pomocy w planowaniu i podejmowaniu decyzji poprzez uzyskanie wyobrażenia o możliwych reakcjach innych zaangażowanych osób. Gry mogą być metodą przydatną zwłaszcza wówczas, gdy konsekwencje decyzji lub tendencji są niejasne lub zaangażowanym w badania foresightowe osobom brakuje jasnego zrozumienia zagadnienia. Gry aktywnie angażują zainteresowane strony we wspólne budowanie strategii i rozwiązywanie problemów (problem-solving). W spontanicznym kontekście gry ludzie są bardziej otwarci na eksplorowanie ryzykownych pomysłów, które odbiegają od norm i hierarchii.
    • Symulacje (simulation) – polegają na stworzeniu modelu zjawiska, za pomocą którego można przewidzieć trendy rozwoju technologicznego poprzez szereg zmiennych i relacje pomiędzy nimi. Gry symulacyjne nie odtwarzają wiernie rzeczywistości, pozwalają jednak na lepsze zrozumienie ewentualnych konsekwencji decyzji podjętych w ramach przyjętych założeń. Symulacje dają możliwość całościowego spojrzenia na kształtujące się w polach badawczych siły i trendy, co pozwala zauważyć zależności między występującymi czynnikami. Wykrycie ogólnych prawidłowości i przyczyn zachodzących zmian zwiększa wiarygodność sądów o dalszej przyszłości. W metodzie tej uwzględniana jest także możliwość wystąpienia wydarzeń niespodziewanych, które, dzięki opracowywaniu różnych wariantów biegu wydarzeń, przestają być zaskoczeniem.
    • Planowanie scenariuszy – scenariusze to opisy przyszłości lub pewnych jej aspektów, zachowujące spójność i klarowność formy oraz skupiające się na najistotniejszych kwestiach. Metoda ta bazuje na założeniu, że przyszłości nie da się przewidzieć z całą pewnością, dlatego konieczne jest opracowywanie różnych scenariuszy rozwoju. Dla każdego wariantu opracowywana jest metoda zachowania na wypadek, gdyby okazał się on prawdziwy. W praktyce tworzenie scenariuszy jest często procesem syntezującym wyniki innych, jakościowych i ilościowych technik foresightu, takich jak burza mózgów, Delphi, panel ekspertów, krzyżowa analiza wpływów, analiza SWOT itd.
  2. Pierwsze zwiastuny i słabe sygnały, dzikie karty (metody oparte na twórczym kreowaniu przyszłości):
    • Słabe sygnały (weak signals) – są to zapowiedzi zaistnienia długoterminowej, wyraźniej i trwałej zmiany w danym obszarze (ekonomii, technologii, społeczeństwie), które można zidentyfikować poprzez niezbyt wyraźnie widoczne, ale zaobserwowane zjawiska pojawiające się w odrębnych scenariuszach powstałych przy użyciu metody scenariuszowej. Metoda ta pozwala na antycypację niepewnej przyszłości, czyli przewidywanie potrzeb związanych z ekonomią, technologią, rozwojem społecznym, z jednoczesnym planowaniem działań, które będą zaspokajały te potrzeby.
    • Dzikie karty (wild cards) – to metoda przywołująca możliwości zaistnienia mało prawdopodobnych zdarzeń oraz antycypację potencjalnych efektów ich urzeczywistnienia, co może mieć bardzo istotne znaczenie i stanowić punkt zwrotny w procesie rozwoju pewnych trendów i tendencji.
  3. Analiza sieci (network analysis) – badanie koncentrujące się na analizie stosunków pomiędzy elementami sieci, w tym rodzajów relacji i działających w nich wzorców. Pozwala ono na odkrywanie relacji pomiędzy jednostkami i ocenę wpływu tych relacji na zachowanie jednostek. Oznacza to, że analiza skupia się nie na samych jednostkach, a na ich wzajemnych powiązaniach.
  4. Analiza SWOT – jest to metoda analizy strategicznej przedsiębiorstwa służąca do porządkowania i analizowania informacji np. o otoczeniu przedsiębiorstwa, projekcie lub rozwiązaniu biznesowym. Jej nazwa jest akronimem angielskich słów: Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse potencjalne lub zaistniałe w otoczeniu), Threats (zagrożenia prawdopodobne lub istniejące w otoczeniu). Można ją stosować dla całego przedsiębiorstwa lub w poszczególnych sferach jego funkcjonowania, np. marketingu, finansach, produkcji, itp.
  5. Metoda Delficka (Delphi) – wykorzystywana jest do przewidywania długoterminowych procesów lub zjawisk, o których wiedza jest niewystarczająca i niepewna. W foresighcie technologicznym jest to proces, w którym wykorzystuje się zbiorową inteligencję, wiedzę, doświadczenie, intuicję i mądrość różnorodnej grupy ankietowanych ekspertów. Celem konsultacji jest osiągnięcie konsensusu, który odnosi się do technologicznych przewidywań lub do ustaleń przedstawionych w foresighcie technologicznym. Metoda Delficka jest także używana do identyfikowania tzw. pól badawczych, najbardziej obiecujących jako pola rozwojowe.
  6. Krzyżowa analiza wpływu – to metoda pozwalająca ocenić przeciętne prawdopodobieństwo wystąpienia przewidywanych zdarzeń z uwzględnieniem różnej ich kolejności. Metoda ta wykorzystuje macierze wpływów (cross-impact-matrix) uwzględniające (w wierszach) analizowane trendy oraz (w kolumnach) wydarzenia, które mogą wystąpić w analizowanym okresie. Przecięcia kolumn macierzy z rzędnymi są podstawą do eksperckiejoceny prawdopodobieństwa zaistnienia wydarzenia i oceny spodziewanych efektów powstałej interakcji. Mogą one zawierać także inne charakterystyki istotne z punktu widzenia przeprowadzanego foresightu technologicznego. W ten sposób w krzyżowej analizie wpływów bierze się pod uwagę powiązania i łańcuchy przyczynowo–skutkowe. Macierze wpływów mogą być poddane analizie matematycznej przy pomocy wyspecjalizowanego oprogramowania.
  7. Wielokryterialna analiza porównawcza – to metoda, która polega na wybraniu najlepszego rozwiązania danego problemu poprzez uwzględnienie wielu kryteriów w celu identyfikacji, porównania i wyboru najlepszych opcji. Wykorzystuje kombinację różnych narzędzi do oceny alternatyw, wyboru najlepszych i wypracowania optymalnych rozwiązań.
  8. Modelowanie ekonometryczne – jest to metoda, która pozwala na zbudowanie modelu, który za pomocą matematycznego i statystycznego zapisu prawidłowości ma wyjaśniać i prognozować zmiany w badanym zjawisku.
  9. Analiza strukturalna – to metoda, która umożliwia porządkowanie i analizowanie zbiorów obejmujących dużą liczbę wzajemnie na siebie oddziałujących zmiennych. Pozwala określić ich wzajemne wpływy i zachodzące pomiędzy nimi relacje ze względu na funkcje pełnione w danym systemie.
  10. Punktacja/głosowanie (scoring/voting) – wykorzystanie metod głosowania w celu ustalenia poglądów na dany temat wśród określonej grupy. Na przykład uczestnicy warsztatów przez podniesienie ręki wskazują, jak prawdopodobne, niepewne lub ważne są ich zdaniem wydarzenia, które działania są priorytetowe, najlepsze rozwiązania alternatywne itp.

Metody

Ile z wymienionych metod i technik, wykorzystywanych w fazie zastosowania wyników foresightu, jest stosowanych w Państwa przedsiębiorstwie?

Lista metod i technik foresightu technologicznego
  1. Drzewo decyzyjne (relevance trees),
  2. planowanie strategiczne,
  3. mapy drogowe (roadmapping),
  4. analiza wpływu (impact assessments),
  5. mapowanie procesu (flow/logic chart).
Słownik terminów
  1. Drzewo decyzyjne (także drzewo istotności, relevance tree) – to narzędzie graficznego przedstawienia decyzji i ich możliwych konsekwencji, skonstruowane jako metoda wyboru optymalnej drogi do pożądanego stanu przyszłego. Umożliwiają one uwzględnianie wystąpienia zdarzeń losowych, charakteryzowanych za pomocą rozkładów prawdopodobieństwa. Analizowany szeroki obszar tematyczny dzielony jest na coraz mniejsze podobszary, co pokazuje różne możliwe ścieżki i przedstawia prognozy powiązanych kosztów, czasu trwania i prawdopodobieństwa dla każdego elementu. Drzewa istotności można wykorzystać do identyfikacji problemów i rozwiązań, ustalenia wykonalności, wyboru optymalnego rozwiązania. Mogą być również wykorzystane do oszacowania całkowitego kosztu i czasu potrzebnych do zwiększenia wydajności technologicznej, a tym samym szczegółowego zaplanowania prac B+R.
  2. Planowanie strategiczne – proces, którego celem jest określenie (w perspektywie długoterminowej) kierunku rozwoju i miejsca, jakie organizacja chce w przyszłości zajmować na rynku, a także sposobów które wykorzysta, by osiągnąć założone cele.
  3. Mapy drogowe (także marszruty rozwoju technologii, technology roadmapping, TRM) – są wykorzystywane do przeprowadzenia analizy porównawczej technologii i umożliwiają wybór najlepszego rozwiązania pod względem wybranego kryterium (np. ekonomicznego lub technologicznego). TRM jest szeroko wykorzystywane w planowaniu rozwoju technologii w celu zmniejszenia niepewności w określaniu kierunków innowacyjności i planowania rozwoju. Karty informacyjne technologii, zawierające schemat procesu i źródła literaturowe, są wykorzystywane podczas wdrażania technologii, zwłaszcza przez MŚP, które nie dysponują kapitałem własnym do prowadzenia badań podstawowych.
  4. Analiza wpływu – polega na zidentyfikowaniu oraz ocenie, jakie potencjalne konsekwencje dla przedmiotu analizy może mieć wprowadzana zmiana. Jest to jeden z najważniejszych etapów cyklu rozwoju produktu, który dostarcza informacji o pożądanych kierunkach wprowadzanych zmian i sposobie ich odbioru przez potencjalnych użytkowników.
  5. Mapowanie procesu (flow/logic chart) – to przedstawienie układu procesów, na które składają się nakłady, mechanizmy, działania i ich efekty, z uwzględnieniem procedur, instrukcji i dokumentacji niezbędnych do sprawnego przeprowadzenia operacji. Przedstawienie to ma zazwyczaj formę graficzną schematu, wykresu lub diagramu, rzadziej tabeli. Poszczególne elementy diagramu procesu mogą być dopasowywane i rozwijane w zależności od zakresu i złożoności badań foresightowych, specyfiki branży, przyjętego horyzontu czasowego itd. Procesy są połączone ze sobą na zasadzie powiązań wyjście–wejście. Kluczowym powiązaniem jest to, w którym wyjście jednego procesu jest jednocześnie wejściem innego. Mapowanie procesu jest zazwyczaj wykorzystywane do zarządzania bieżącymi procesami biznesowymi (np. produkcyjnymi, usługowymi, produkcyjnymi) w organizacji, a jego zastosowanie do celów foresightu ma charakter uzupełniający w stosunku do innych metod.

Zasoby ludzkie i sieci

Jaki jest stopień gotowości organizacyjnej do stosowania foresightu technologicznego w Państwa przedsiębiorstwie?

Zasoby ludzkie i sieci

Jak ważna jest dla firmy współpraca z potencjalnymi interesariuszami w zakresie analiz i działań dotyczących badania przyszłości?

Lista potencjalnych interesariuszy
  1. Klienci instytucjonalni i indywidualni,
  2. dostawcy,
  3. podwykonawcy,
  4. konkurenci,
  5. lokalna społeczność,
  6. uczelnie wyższe,
  7. instytuty badawcze.

Zasoby ludzkie i sieci

Na ile istotna jest dla firmy współpraca w ramach profesjonalnych sieci w zakresie analiz i działań dotyczących badania przyszłości?

Lista potencjalnych organizacji do współpracy w ramach profesjonalnych sieci
  1. klastry,
  2. izby gospodarcze,
  3. sieci innowacji,
  4. profesjonalne organizacje branżowe – zrzeszenia producentów itp.

Organizacja procesu foresightu

Proszę ocenić, jak ważne jest dla firmy promowanie długoterminowego myślenia w kontekście tworzenia strategii przedsiębiorstwa.

Organizacja procesu foresightu

Jak istotne jest dla firmy usprawnianie wymienionych czynników efektywności łańcucha wartości firmy dzięki stosowaniu foresightu technologicznego?

Lista przykładowych czynników
  1. zdolność do szybkiego reagowania – responsiveness,
  2. optymalne wykorzystanie zasobów – leanness,
  3. zwinność/elastyczność – agility,
  4. oddziaływanie na środowisko – green.

Organizacja procesu foresightu

Na ile ważna jest dla firmy długoterminowa perspektywa (powyżej 20 lat) przeprowadzania działań dotyczących badania trendów?

Kultura organizacyjna

Czy kierownictwo i pracownicy akceptują i wspierają działania firmy dotyczące badania przyszłości?

Kultura organizacyjna

Ile z wymienionych barier, które uniemożliwiają firmie przeprowadzanie analiz i działań dotyczących przyszłości, występuje w Państwa przedsiębiorstwie?

Lista barier do wprowadzenia foresightu
  1. Brak wiedzy o metodach analizowania przyszłości.
  2. Niedobór pracowników o odpowiednich umiejętnościach.
  3. Brak możliwości finansowania działań analitycznych.
  4. Brak partnerów do współpracy w prowadzeniu analiz.
  5. Rozbieżne priorytety w przedsiębiorstwie.
  6. Brak szkoleń dotyczących sposobów analiz i przewidywania przyszłości, takich jak foresight.

Kultura organizacyjna

Jak oceniają Państwo stopień otwartości przedsiębiorstwa na innowacje?

Dane respondenta

Dane osób wypełniających ankietę są przetwarzane w celu przeprowadzenia badania i przesłania wyników oraz w celach marketingowych. Mogą obejmować adres e-mail oraz ewentualne inne informacje zawarte w formularzu. Ich podanie jest dobrowolne, jednakże niezbędne do uzyskania wyników badania. Więcej informacji o przetwarzaniu danych osobowych można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Wyrażam zgodę na

Strona wykorzystuje pliki cookies. W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies.

Twoja przeglądarka wysyła nagłówek Do Not Track, więc wyłączyliśmy wszystkie ciasteczka i skrypty poza niezbędnymi. W dowolnym momencie możesz zmienić konfigurację.

Ustawienia ciasteczek »